Hukuka giriş ders notları -1-

Nafaka Yükümü", yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoy, altsoy ve kardeşlerine yardım etme yükümlülüğüdür.

Sosyal hayatı düzenleyen kurallar:
Din kuralları, Ahlak kuralları, Görgü kuralları, Hukuk kuralları

14 yaşındaki Naim Uygun'un anne ve babasının izni olmadan yapmış olduğu bir satış sözleşmesi " tek taraflı bağlamazlık" hükümsüzlük yaptırımı türüne aittir. Henüz fiil ehliyeti olmayan küçüğü bağlamaz ama tam ehliyetli olan karşı tarafı bağlar.

Cürüm, toplum düzenini ağır biçimde sarsan suçlardır.
Müflis, iflasın açılması ile birlikte borçlunun aldığı addır.
Ticaret Kanunu'na göre ticaret şirketleri: Kollektif, Komandit, Anonom, Limited.
Kooperatifler 1163 sayılı "Kooperatifler Kanunu" ile düzenlenmiştir.
Kanun tasarısını Bakanlar Kurulu hazırlar.

Tüzük, bir kanunun uygulamasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanuna aykırı olmamak şartıyla çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.

"İntifa hakkı", başkasına ait malları kullanma ve bunlardan faydalanma yetkisi veren haktır.

Miras hukuku, eşya hukuku, aile hukuku ve borçlar hukukunda iyi niyetli olmanın sonuçları ile ilgili açıklama vardır, fakat anayasa hukukunda yoktur.

Def'i, davalının borcunu özel bir nedenden dolayı yerine getirmekten kaçınmasına imkan sağlayan haktır.

Şirketler, Devletler, Kooperatifler, dernekler tüzel kişidir fakat insanlar tüzel kişi değildir.

Tam ehliyet:
Tam ehliyetler kategorisine giren gerçek kişiler, fiil ehliyetinin bütün koşuluna sahip bulunan kimselerdir.
Ayırt etme gücüne sahip, ergin olan gerçek kişiler tam ehliyetliler kategorisine giren gerçek kişilerdir.

Tam ehliyetliler, her türlü hukuki işlemleri hiç kimsenin iznine muhtaç olmaksızın yapabilirler.

Tam ehliyetliler haksız fiilleri ile başkalarına vermiş oldukları zararlardan bizzat sorumludur.

Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanına bağlıdır.

Bir kimsenin doğumundan ölümüne kadar geçen zaman içinde giriştiği ilişkilerin büyük bir kısmı medeni hukuk tarafından düzenlenmektedir.
Medeni hukuk, düzenlemekte olduğu ilişkilerin maliyetlerine göre beş kısma ayrılır.
Medeni hukukun bir kolu olan miras hukuku bir kimsenin ölümünden sonra onun para ile ölçülen bütün hak ve borçlarının kimlere ve nasıl geçeceğini düzenleyen kurallardan oluşmaktadır.
Medeni hukuk, yedi maddelik bir "Başlangıç" kısmından sonra dört kitaba ayrılmıştır.

Kanun Hükmünde Kararnameler: Bakanlar Kurulunca belli konuları düzenlemek üzere çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıkardığı yetki kanununa dayanılarak çıkartılır.
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girerler.
Kanun Hükmünde Kararnameler yayınladıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulurlar.

İntifa hakkı başkasına ait malları kullanma ve bunlardan faydalanma yetkisi veren haktır.

Sözleşmenin dışında borçlunun şartlarında meydana gelen değişiklikler sonucunda sözleşmeyle yerine getirme yükümlülüğünde olduğu taahhüdünün, borçlunun talebi üzerine hakim tarafından borçlunun şartlarına uydurmak için değiştirilmesi ya da tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olması, Emprevizyon Teorisi ile açıklanmaktadır.

Mirasçılar, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumunda "Gaibin" mirası, kesin olarak 5 yıl sonra kazanırlar.

Derneklerde tüzel kişiliğin dağıtılma ile sona ermesi durumları:
Derneğin genel kurulunun kararıyla, Suç kaynağı haline gelmesiyle, Yargı kararıyla, Üst üste iki olağan genel kurul toplantısı yapılmamasıyla

Kira sözleşmesi Çok taraflı bir hukuki işlemdir.

Naim'in kendisine ait evi 52 milyar TL'ye satacağını Fulya'ya bildirmesi hukuksal durumlardan icaba davettir.

Temsil yetkisinin sona erme nedenleri: Temsilcinin gaipliğine karar verilmesi, Temsilcinin iflas etmesi, Temsilcinin istifa etmesi, Temsil olunanın gaipliğine karar verilmesi

Borçlar Kanunumuza göre borcu sona erdiren nedenler: İfa, Yenileme, Birleşme, Takas, Zamanaşımı, Kusursuz imkansızlık

Satım sözleşmesinin hükümlerinden satıcının borçları: Teslim ve mülkiyeti geçirme borcu, Satılanı saklama borcu, Ayıba karşı garanti borcu, Zapta karşı garanti borcu

Borçlar Kanunumuza göre Hamalın bavulumuzu taşıması işleminde vekilin özel bir yetkiye sahip olması aranmamaktadır.

Disiplin mahkemesi, askeri yargıda yer alır.

Sosyal hayatı düzenleyen kurallar: Din, Ahlak, Görgü, Hukuk kuralları

Hükümsüzlük, kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması veya kanuna aykırı olarak yapılması halinde hukuki sonuç doğurmamasını ifade etmektedir.

Yürürlükteki Türkiye Anayasa Hukukunun kaynağını 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası oluşturur.

Kooperatifler 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile düzenlenmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen kanunları cumhurbaşkanının 15 gün içinde yayınlanması gerekir.

İhtira Beratı, Patent kavramı ile eş anlamlıdır.

Zaruret Hali, kendisini veya başkasını bilerek sebebiyet vermediği bir zarardan ya da derhal ortaya çıkabilecek bir tehlikeden kurtarmak için başkasının mallarına zarar vermeyi ifade eder.

Tam ehliyet: Tam ehliyet kategorisine giren gerçek kişiler, fiil ehliyetinin bütün koşuluna sahip bulunan kimselerdir.
Ayırt etme gücüne sahip, ergin olan gerçek kişiler tam ehliyetliler kategorisine giren gerçek kişilerdir.
Tam ehliyetliler, her türlü hukuki işlemleri hiç kimsenin iznine muhtaç olmaksızın yapabilirler.

Üniversiteler, mal topluluğu niteliğinde bir tüzel kişiliktir.

Kefalet sözleşmesinde kefilin sorumluluğu , Belli Miktarda Sorumluluk türündendir.

Mal rejimi sözleşmesinin kanuni geçerlilik şekli Resmi şekildir.

Bir süreye bağlanmış bulunan borçlarda bu süre geçtiğinde muaccel bir borcun borçlusuna alacaklının ihbarıyla mütemerid denir.

Vekalet sözleşmesi konusuna girenler: Bir diş tabibinin dişimizi tedavi etmesi, Bir avukatın davamızı izlemesi, Bir mimarın inşaatımızı kontrol etmesi, Arkadaşımızın bizim için bir yer kiralaması

Vekalet sözleşmesi Azil, İstifa, İflas, Ölüm nedenleriyle sona erer.

İdari yargı arasında yer alanlar: İdare mahkemesi, Vergi mahkemesi, Danıştay, Bölge idare mahkemesi

Cebr-i icra, hukuk kurallarına uymayan bir kimsenin devlet zoru ile bu kuralların gereğini yerine getirmesi anlamına gelmektedir.

Anayasaya göre yargı yetkisi Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.
Hakimler kendileri istemedikçe başka herhangi bir kuruluş tarafından yaşları dolmadan emekliye ayrılamazlar.
Hakimler ve Savcılar Yüksek kurulunun başkanı Adalet Bakanıdır.
Mahkemelerin kuruluşu görev ve yetkileri işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.

Yabancılar Hukuku: Bir ülkede o ülkenin vatandaşları ile birlikte vatandaş olmayan kimselerin de ikamet etmesi mümkündür.
Yabancılar, ülkesinde bulundukları devletin vatandaşlarına tanınan hakların hepsinden yararlanamazlar.
Türk Anayasası, yabancıların haklarının milletler arası hukuka uygun bir şekilde kanunla düzenleneceğini öngörmektedir.
Yabancıların hangi haklardan yararlanıp yararlanamayacağı Yabancılar Hukukunun konusudur.

Bir malın sahibinin isteği dışında, bilerek ya da bilmeyerek başka bir kişi tarafından başka birine satılması durumunda, malın asıl sahibi mülkiyet hakkını geri almak için istihhak davası açar.

Akla uygun biçimde davranma yeteneği, hukuksal olarak "Ayırt etme gücü" kavramıyla ifade edilir.

Bankalar, iktisadi amaç ya da kazanç paylaşma amacı güden tüzel kişilerdendir.

Sınırsız sorumluluk, borçlunun borcundan dolayı bütün mallarıyla sorumlu olmasıdır.

Borçlar Kanunumuza göre borcu sona erdiren nedenler: İfa, Yenileme, Birleşme, Takas

Semene(satış parası) ilişkin hasar alıcıya Satış sözleşmesinin yapıldığı anda geçer.

Gerçek olmayan factoring'de factoring şirketinin sözkonusu riski üstlenmemesi ve bu riskin müşteride kalması, avans işleminin Ödünç olarak nitelendirilmesi sonucunu doğurur.

Kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirten ahlak kuralları Subjektif ahlak kurallarıdır.

Müeyyide kavramı Yaptırım ile eş anlamlıdır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında yürütme yetkisi sahip olan organlardan biri Bakanlar Kuruludur.

Navlun Sözleşmesinin düzenleme amacı: Deniz yoluyla eşya taşıma işi yapmak isteyenlerin Ulaştırma Bakanlığından aldıkları ve ruhsat niteliği taşıyan sözleşmelerdir.

Mal Varlıkları Hakları, konularına göre hakların türlerindendir.

Hak sahibinin ölmesiyle Velayet Hakkı ortadan kalkar.

Bir gazete, bir devlet adamının özel hayatıyla ilgili çok ilginç resimler yayınlayacağını ilan eder ve bunu yayınlarsa, sözkonusu devlet adamı, yayının durdurulması için "Saldırıya Son Verilmesi Davası" nı açabilir.

Dolaylı Temsilde, temsilci hukuki işlemi başkası hesabına, fakat kendi adına yapmaktadır.

Alacaklının kendisine ait bir miktar paranın kararlaştırılan süreden daha fazla bir süreyle borçlunun yanında kalmasından dolayı uğradığı zararı karşılayan faize Temerrüt faizi denir.

Hizmet sözleşmesinin işçiye yüklediği borçlar: İşi bizzat yapmak, İşverenin talimatına uymak, İşine özen göstermek, İşletmenin sırlarını saklamak

Müteselsil kefalette, kefilin tartışma def'ini ileri sürmesi mümkün değildir.

Nafaka Yükümü, yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoy, altsoy ve kardeşlerine yardım etme yükümlülüğüdür.

İcra ve ihmal, suçun maddi unsurudur. Kast ve Taksir ise manevi unsurudur.

Çek, poliçe ve bono kambiyo senetleridir.

Yargısal kararlar:
Yargısal kararlar, anlaşmazlık konusu olan hukuki bir olayın çözümü için mahkemece verilmiş olan kararlardır.
Mahkemelerin varmış oldukları kararlarda oluşan bir sorunun çözümlenmesi ile ilgili olarak kabul edilmiş olan ilkeleri yansıtırlar.
Hakim, önüne gelmiş olan anlaşmayı, benzer bir anlaşmazlıkla ilgili olarak verilmiş yargısal karara uygun bir biçimde sonuca bağlamak zorunda değildir.
Uygulamada mahkemeler, yargısal kararlara büyük ölçüde uymaktadırlar.

Ölüm karinesi en büyük mülkiye amirinin emriyle gerçekleştirilir.(Kaymakam)
Hukuk, bir toplum içindeki kişilerin birbirleri ile ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen, uyulması zorunlu, yani maddi yaptırımı bulunan kurallar bütünüdür.

Hukuk kurallarına uymayan bir kimsenin , devlet zoru ile bu kuralların gereğini yerine getirmesi Cebr-i icra anlamına gelir.

Sosyal hayatı düzenleyen maddi yaptırımlı kurallar bütününü ifade eden kavram hukuk kavramıdır.

Nafaka yükümü, yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoy, altsoy ve kardeşlerine yardım etme yükümlülüğüdür.

Yaptırım, Müeyyide kavramının eşanlamlısıdır.

Kusur bildirme, disiplin cezalarına örnektir.

14 yaşındaki bir kişinin anne ve babasının izni olmadan yapmış olduğu bir satış sözleşmesitek taraflı bağlamazlık hükümsüzlük yaptırımı türüdür.

İcra ve ihmal suçun maddi unsurudur.

Müflis, iflasın açılması ile birlikte borçlunun aldığı addır.

Ticaret kanununa göre ticaret şirketleri: Kollektif, Komandit, Anonim, Limited

Kooperatifler 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile düzenlenmiştir.

TBMM tarafından kabul edilen kanunları, Cumhurbaşkanının 15 gün içinde yayınlaması gerekir.

Cumhurbaşkanı, TBMMnin onaylaması için göndermiş olduğu "Bütçe ile ilgili kanunları"onaylamayıp tekrar görüşülmesi için TBMMne gönderemez.

Resmi gazete, Başbakanlık tarafından çıkarılır.

Milletvekili seçilme hakkından yararlanmak için 30 yaşını bibitirmiş olmak gerekir.

Konularına göre hakların türleri: Mamelek hakları (Mal varlığı hakları), Şahsiyet hakları

Davalının borcunu özel bir nedenden dolayıyerine getirmekten kaçınmasına imkan sağlayan hak Def'i ile ifade edilir.

Ölüm karinesi,en büyük mülkiye amirinin emriyle gerçekleştirilir.

Mirasçılar, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumunda "Gaibin" mirasını, kesin olarak 1 yıl sonra kazanırlar.

Nafaka yükümlüsü, mahkeme emrine uymayarak, kararlaştırılan yardımı yapmazsa nafaka devlet tarafından CEBRİ İCRA YOLUYLA alınır.

Verilmiş bir söze sadık kalmayı emreden ahlak kurallarına objektif ahlak kuralları denir.

Hükümsüzlük türleri: İptal, Cebri icra, Tazminat, Ceza.

Yargıtay(Temyiz), denetim mahkemesidir.

Hukuk kurallarına uyulmamasının müeyyidesi Cezaya çarptırılmadır.

Tek taraflı bağlamazlık, hükümsüzlük türlerinden biridir.

Deniz ticaretinde, geminin bayrağı, geminin bağlı olduğu devleti gösterir.

Örf ve adet hukukunun maddi unsuru, örf ve adetin devamlılığı ve tekrarlanmasıdır.

Bozucu yenilik doğuran haklar: vekaletten azil hakkı, feshi ihbar hakkı, istifa hakkı, işçinin hizmet akdini fesfetmesi

Hukukumuzda bir gerçek şahıs, hak ehliyetini, kısıtlılığı ortadan kalktığında, evlendiğinde, reşit olduğunda, temyiz gücünü elde ettiğinde elde eder.

Medeni Kanun m.10'da belirtilen, "mümeyyiz olan reşit, medeni hakları kullanmaya salahiyettardır." hükmü fiil ehliyeti bakımından tam ehliyetliler kategorisinde yer alır.

Evlenme akdi dolayısıyla eşlerden biri ile diğerinin kan hısımları arasında meydana gelen hısımlığa SIHRİ HISIMLIK(kayın hısımlığı) denir.

Genel Kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu, derneklerde kanunen bulunması zorunlu olan organlardır.

Zilyetlik karinesinden doğan hakkın korunmasını sağlayan dava, MENKUL DAVASI'dır.

Tapu siciline yapılan tescile esas olan hukuki sebep geçerli değilse, bu halde tapu kütüğünde görünen tescile YOLSUZ TESCİL denir.

Bir kimse ile halasının oğlu arasında dördüncü dereceden hısımlık vardır.

Bir kimsenin şahsiyet haklarına karşı haksız bir saldırıda bulunulması ve saldırının hala devam etmekte olması halinde MEN davası açılabilir.

Devlet, vilayet, belediyeler ve köyler gibi şahıs topluluğu niteliğindeki kamu hukuku hükmi şahıslarına Kamu idareleri denir.

Zilyetliğin idari yoldan korunması gayrimenkuller için gereklidir.

Disiplin cezaları: Kusur bildirme, Uyarma, Geçici çıkarma, Büsbütün çıkarma, Kınama.

Bir fiilin Ceza Kanununda yazılı ilkeye uygun olmasına tipiklik (suçun kanuni unsurı) denir.

Deniz yoluyla eşya taşıma karşılığı ödenen ücrete NAVLUN denir.

Metninde yürürlük tarihi gösterilmeyen bir kanun Resmi Gazete'de yayımlanmasından 45 gün sonra yürürlüğe girer.

Bir kişiye bir mal üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkilerinden bir yada ikisini tanıyan haklara SINIRLI AYNİ HAKLAR denir.

Sahipsiz menkul (taşınır) malların aslen kazanılmasına İHRAZ (ele geçirme) denir.

İnfilak eden bir gemide yolculuk eden ve cesedi bulunmayan bir kimsenin öldüğünü ispat etmek için ÖLÜM KARİNESİ'den yararlanılır.

Kazai(erken, yargısal) rüşt için gerekli şartlar: Ana ve babanın izni, Küçüğün isteği, Küçüğün 15 yaşını bitirmiş olması,Vasinin dinlenmesi, Küçüğün menfaatının bulunması.

Baba ile evlatlığı arasında SUNİ hısımlık vardır.
Haksız saldırıda bulunan kimsenin diğerine tarziye vermesi, özür dilemesi demektir.


Mahkeme kapatılan derneklerin mal, para ve hakları hazineye intikal eder. (geçer)

Kadastronun sağladığı yararlar: gayrimenkullerin sınırlarını belirlemek, araziden doğan ihtilafları gidermek, küçük arazi parçalarının birleştirilmesine imkan sağlamak, gayrimenkul kredisinde emniyeti sağlamak.

Aralarında kanun veya sözleşme gereğince ortaklık bağı bulunan kimselerin hep birlikte bir şeyin tamamına malik olmalarına iştirak halinde mülkiyet denir.

Bir gayrimenkul üzerinde ipotek kurulması için kural olarak rehin sözleşmesi ve rehnin tescil edilmiş olması gereklidir.

Doğrudan doğruya borçlunun malvarlığı ile yerine getirilebilen edimlere MADDİ EDİM denir.

Borçlar Kanununa göre, hazır olmayanlar arasında yapılan bir sözleşme, kabul haberinin icapçıya vardığı andır.

Bir borç ilişkisinde, edinim ifasının mümkün olmasına ve ihtara rağmen, borçlunun borcunu zamanında ifa etmemesine BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ (direnişi) denir.

Haksız fiilden doğan borçlar, bir yıllık zamanaşımı süresine tabidir.

Trampa sözleşmesini, satım sözleşmesinden ayıran en önemli fark: edimin konusunun para dışında bir şey olması.

Köylerde gayrimenkul kiralanması ile ilgili olarak BORÇLAR KANUNU uygulanır.

Sosyal bir dernek, üyeleri için temsil vermek üzere özel bir tiyatro topluluğu ile anlaşmıştır. Dernek ile tiyatro topluluğu arasındaki sözleşmenin türü istisna sözleşmesi (eser sözleşmesi)dir.

Vedia, bir şeyin saklanması amacını güden sözleşmelerdendir.

Bir vedia sözleşmesinde vedia alan, vedia konusu malı karşı tarafın izni olmadan kullanırsa bunun sonucunda vedia verene uygun bir tazminat vermekle yükümlü olur.

Bakanlar Kurulu kararlarına karşı iptal ve tam yargı davaları, Danıştay mahkemesinde karara bağlanır.

İlk derece mahkemesi olarak Askeri Yargıtay daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenmesi görevi ASKERİ YARGITAY DAİRELER KURULU organına aittir.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Askeri idari yargı türüne girer.